Pomnik Śmigłowca SM-1

W sercu Świdnika, miasta nierozerwalnie związanego z historią polskiego lotnictwa, znajduje się wyjątkowa atrakcja, która od lat przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów. Pomnik Śmigłowca SM-1, górujący nad rondem Świdnickiego Lipca 80, to nie tylko symbol lokalnej dumy, ale także żywa lekcja historii przemysłu lotniczego, który ukształtował to miasto. Stanowiący jedną z najbardziej rozpoznawalnych wizytówek Świdnika, pomnik ten jest świadectwem pionierskiej myśli technicznej oraz niezwykłej determinacji ludzi, którzy sprawili, że Świdnik stał się jednym z najważniejszych ośrodków produkcji śmigłowców w Polsce.

Lokalizacja i dostępność

Pomnik Śmigłowca SM-1 znajduje się na rondzie Świdnickiego Lipca 80, przy Alei Lotników Polskich, w samym centrum miasta. To miejsce nieprzypadkowe – właśnie tutaj, w sąsiedztwie dawnej ulicy Przodowników Pracy, od 1979 roku śmigłowiec wita przyjezdnych i przypomina o lotniczych tradycjach Świdnika. Lokalizacja zapewnia łatwy dostęp zarówno pieszym, jak i zmotoryzowanym – rondo jest jednym z głównych węzłów komunikacyjnych miasta.

Pomnik można oglądać bezpłatnie przez całą dobę, gdyż znajduje się w przestrzeni publicznej. Dojazd z Lublina zajmuje około 20 minut samochodem, a w pobliżu znajdują się przystanki komunikacji miejskiej oraz parkingi. Nie ma potrzeby zakupu biletów ani wcześniejszej rezerwacji. Miejsce jest oświetlone i monitorowane, co pozwala podziwiać pomnik również po zmroku.

Historia pomnika i jego znaczenie

Pomnik został odsłonięty w 1979 roku, z okazji 25-lecia nadania Świdnikowi praw miejskich. Decyzja o ustawieniu właśnie śmigłowca SM-1 nie była przypadkowa – to pierwszy seryjnie produkowany w Polsce śmigłowiec, którego historia rozpoczęła się w zakładach WSK Świdnik w 1956 roku. SM-1 powstał na licencji radzieckiego Mi-1, ale to w Świdniku uruchomiono jego masową produkcję, która trwała do 1965 roku. W sumie wyprodukowano tu ponad 1500 egzemplarzy tej maszyny, a jej pojawienie się na niebie było przełomem dla polskiego przemysłu lotniczego.

Pomnik SM-1 stał się przez lata nie tylko symbolem miasta, ale również hołdem dla tysięcy pracowników zakładów lotniczych, którzy przyczynili się do rozwoju tej gałęzi przemysłu. Przez ponad czterdzieści lat śmigłowiec był nieodłącznym elementem miejskiego krajobrazu, a jego sylwetka stała się rozpoznawalna nawet poza granicami regionu.

Opis techniczny śmigłowca SM-1

SM-1 to lekki, jednosilnikowy śmigłowiec w klasycznym układzie z trójłopatowym wirnikiem nośnym i trójłopatowym śmigłem ogonowym. Jego konstrukcja jest całkowicie metalowa, a podwozie składa się z trzech kół. Kadłub dzieli się na trzy główne części: kabinę, belkę ogonową i końcową. W kabinie znajduje się miejsce dla pilota oraz trzech pasażerów, a duże przeszklenia zapewniają doskonałą widoczność. Maszyna napędzana jest silnikiem tłokowym o mocy 570 KM, co pozwalało jej osiągać prędkości rzędu 170 km/h i zasięg do 430 km.

SM-1 wykorzystywany był w wielu rolach – od transportu, przez ratownictwo medyczne, aż po zadania wojskowe. Jego uniwersalność i niezawodność sprawiły, że stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych śmigłowców swojej epoki.

Renowacja i współczesność

W 2021 roku pomnik przeszedł gruntowną renowację. Zdemontowany śmigłowiec trafił do zakładów PZL-Świdnik, gdzie został odnowiony z okazji 70-lecia istnienia fabryki. Odświeżono zarówno samą maszynę, jak i konstrukcję wsporczą, a kabina odzyskała przezroczyste szyby, które wcześniej były zamalowane ze względów bezpieczeństwa. Obecnie pomnik jest oświetlony i objęty monitoringiem, co podnosi jego walory estetyczne i zapewnia bezpieczeństwo.

Renowacja była ważnym wydarzeniem dla mieszkańców, którzy z niepokojem obserwowali czasową nieobecność śmigłowca na rondzie. Po kilku miesiącach maszyna wróciła na swoje miejsce, prezentując się lepiej niż kiedykolwiek wcześniej. Dziś ponownie pełni funkcję wizytówki miasta i przypomina o lotniczych korzeniach Świdnika.

Znaczenie dla miasta i regionu

Pomnik Śmigłowca SM-1 to nie tylko atrakcja turystyczna, ale przede wszystkim symbol tożsamości miasta. Świdnik, który uzyskał prawa miejskie w 1954 roku, swój dynamiczny rozwój zawdzięcza właśnie przemysłowi lotniczemu. Obecność śmigłowca na jednym z głównych rond miasta jest wyrazem szacunku dla pokoleń inżynierów, techników i robotników, którzy budowali potęgę lokalnych zakładów.

Pomnik często pojawia się na materiałach promocyjnych miasta i jest chętnie fotografowany przez odwiedzających. Stanowi również ważny punkt orientacyjny oraz miejsce spotkań, a jego historia jest szeroko omawiana podczas lokalnych wydarzeń i obchodów rocznicowych.

Ciekawostki i otoczenie pomnika

W bezpośrednim sąsiedztwie pomnika znajdują się inne interesujące miejsca, takie jak mural upamiętniający 65-lecie WSK Świdnik, rzeźby miejskie oraz Park and Ride. Cała okolica jest zadbana i sprzyja spacerom, a bliskość centrum sprawia, że łatwo połączyć wizytę przy pomniku z odkrywaniem innych atrakcji Świdnika.

Podsumowanie

Pomnik Śmigłowca SM-1 w Świdniku to miejsce, które łączy w sobie historię, technikę i lokalną dumę. Jego obecność na rondzie Świdnickiego Lipca 80 od ponad czterech dekad przypomina o pionierskich czasach polskiego przemysłu lotniczego i ludziach, którzy tworzyli nowoczesność z pasją i zaangażowaniem. Zarówno dla mieszkańców, jak i turystów, to nie tylko ciekawy punkt na mapie miasta, ale także inspiracja do zgłębiania historii regionu i docenienia roli, jaką Świdnik odegrał w rozwoju polskiej myśli technicznej. Pomnik SM-1 pozostaje niezmiennie jednym z najważniejszych symboli miasta, zachęcając kolejne pokolenia do odkrywania dziedzictwa lotniczego Świdnika.